Ons lichaam bestaat uit een fascinerend aantal cellen. Deze vormen weer organen en deze werken op hun beurt weer samen. Iedere minuut worden zo’n honderden miljoenen cellen afgebroken en worden er weer nieuwe cellen aangemaakt. Dit geldt overigens niet voor hersencellen. Na 1 jaar zijn circa 98% van onze atomen vervangen door andere. Continu wordt ons lichaam “aangevallen” door invloeden van buitenaf. Gelukkig beschikt ons lichaam over mechanismen die deze “aanvallen” pareren. Daardoor blijven wij gezond. Dit fantastische lichaam wordt bestuurd door de hersenen. Deze hersenen bestaan uit zo’n 100 miljard neuronen of geheugencellen. Hiermee zijn we in staat om te denken en te handelen, bewust en onbewust. Men neemt aan dat slechts 1% van ons handelen bewust geschiedt (dus 99% onbewust). Deze 1 % is echter belangrijk genoeg om bij stil te staan. Menselijk gedrag heeft te maken met de reactie op een situatie of gebeurtenis en de persoonlijkheid. Je emotie is bepalend voor je gedrag en de fysiologie (en dus ook je gezondheid) in je lichaam.
Met onze zintuigen zijn we in staat waar te nemen en ons te uiten. Hoe dit proces verloopt kun je in figuur 1 (onder) zien.
Door onze emotie worden tal van chemische processen veroorzaakt die ons handelen en lichaam beïnvloeden. Dit kan nuttig zijn, maar ook nadelig uitwerken, bijvoorbeeld op ons immuunsysteem.
Interpretatie en emotie hebben een wisselwerking. Zo beïnvloedt je emotionele toestand de interpretatie. Je emotionele toestand is afhankelijk van een aantal factoren zoals je genen, gezondheidstoestand of je voeding. Vanuit de meer psyche wordt er veel gewerkt met de zogenaamde “logische niveaus”. De resultante – zie figuur 2 (onder) – hiervan bepaald uiteindelijk je gedrag en de verwerking daarvan.
Onze genen spelen hierbij een belangrijke rol. Genen en omgevingsfactoren bepalen je persoonlijkheid. Aan je genen kun je momenteel weinig doen. Toch kun je werken aan je gedrag door te werken aan je emotionele intelligentie.
figuur 1 – verklaren gedrag
Uitleg bij figuur 1
| Gedrag | Handelen in je omgeving |
| Vaardigheden | Zaken die we in de loop van ons leven hebben geleerd en toe kunnen passen. |
| Overtuigingen | De normen en waarden die we in de loop van ons leven hebben meegekregen . Daarvan zijn een aantal verbonden aan de maatschappelijk context waarin we leven. Een grote invloed is uitgegaan van onze opvoeders. |
| Identiteit | Dit is je ware ‘ik’. Hiermee ben je geboren. M4U gaat er vanuit dat dit alleen maar positief gericht is. |
| Spiritueel | Dit staat voor het ‘hogere’, zoals je missie of levensdoel |
figuur 2 – het ‘dartboard’
Legenda bij figuur 2
Een mens beschikt over zo’n 100 miljard neuronen die met elkaar kunnen communiceren via vele dendrieten en een axon. Dit speelt zich af via elektrochemische weg. De snelheid hiervan kan oplopen tot meer dan 100 m/s. Neoronen maken onderling geen fysiek contact maar de overgangen van dendrieten en het axon lopen via een synaps. Dit is een soort spleet waarin een neurotransmitter de boodschap overdragen. Neurotransmitters zijn er in vele soorten en spelen een belangrijke rol bij het proces binnen de hersenen en dus bij gedrag. Neurotransmitters zijn ook van buitenaf te beïnvloeden, bijvoorbeeld middels medicijnen. Door te ervaren veranderen je hersenen continu (neuroplasticiteit). Blijf daarom ook je hersenen trainen!
figuur 3 – de hersenen
figuur 4 – neuronen
In principe is ons handelen steeds gericht om in een positie van welbehagen te komen en te blijven. Sinds oudsher beschikt de mens over een reactiepatroon als we verwijdert raken van die zo gewenste positie. Dit reactiepatroon treedt op als er sprake is van negatieve stress (bijv. bij bedreiging) en wordt de vecht-vlucht reactie genoemd. Deze reactie helpt ons te overleven. Zelfs denken aan een bedreigende situatie start deze reactie al.
Als onze waarneming leidt tot stress dan gebeurt dit in onze hersenen. Daar bevinden zich de hypothalamus en de hypofyse, die fysiologische reacties inleiden. Hormonen en neurotransmitters spelen daarbij de rol van “boodschapper” (bijvoorbeeld naar de bijnier). Ook bij veranderingsoperaties ontstaat stress met dezelfde fysiologische gevolgen. Aanhoudende of regelmatige stress werkt echter ook nadelig uit op ons immuunsysteem waardoor de kans op ziekte groter wordt.
|
RESPONS
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Vechten
|
Vluchten
|
Relatie
|
Genot
|
Bio-Fysiologie
|
||
|
E
M O T I E |
Woede
|
X
|
(nor)adrenaline, cortisol, prolactine, beta-endorfine
|
|||
|
Angst
|
X
|
X
|
(nor)adrenaline, cortisol, prolactine, beta-endorfine | |||
|
Verdriet
|
X
|
X
|
(nor)adrenaline, cortisol, prolactine, beta-endorfine | |||
|
Schaamte
|
X
|
X
|
(nor)adrenaline, cortisol, prolactine, beta-endorfine | |||
|
Liefde
|
X
|
X
|
oxytocine
|
|||
|
Vreugde
|
X
|
endorfine
|
||||